Amaç fıtrata dönmek mi

Soru: Fıtrat meselesinde çocuklar üzerinden gidelim istersen çocuk wc ye gider bir bakarsın şarkı söyler bir bakarsın ilahi okur bir bakarsın kurandan ezberlediği ayeti okur çocuğa yapma günah dersin ama aynı zamanda çocuklar günahsızdır islam fıtratındadır dersin, bu konuda tartışmayı açmanı rica ederim?

Cevap: Bu zor bir soru, çünkü konunun anlaşılması için bir çok açıdan incelenmeyi hakkediyor. Kısaca cevaplamaya çalışayım:

Hz. Peygamber (sa)'in bir hadisi şeriflerinde "İnsanlar İslam fıtratı üzerine doğarlar, anneleri babaları onları yahudileştirir, hristiyanlaştırır" buyurduğu bildirilmiştir. Bu hadise göre, İslam ve fıtratın aynı şey olduğu, aslında bir çocuğun zaten İslam üzere doğduğu fakat anne ve babasının onu bozduğu sonucu çıkabilir.

Ancak mesele bu kadar kolay değildir. İslam, insan fıtratını temel almakla birlikte; fıtratın ta kendisi değildir. Çünkü fıtrat aslında nötrdür. İnsan fıtratı iyiliği de kötülüğü de barındırır. Nitekim ayette şöyle der: "Andolsun nefse ve onu varedene, ona isyanını ve itaatını ilham etmiştir. Onu arındıran yaşamıştır. Onu gömen ise helak olmuştur." Demek ki nefsi kendi hevasına gömmek kurtuluş getiremez. Nefis yaratıldığı hal üzere olduğu gibi bırakılamaz. Onun terbiye edilmesi gerekir.

Yine başka bir örneğe dönelim. Allah insanı varedeceğini söylediğinde melekler onun fıtratına itiraz etmişlerdir. Kan dökücülük fıtratın bir gereğidir. Allah buna karşılık "Adem'in Nübüvvetini" önerir. Çünkü Adem'den "fe enbe'e" yani isimleri haber verdi aslında "Nübüvvet etti" anlamında kullanılmıştır. Bu yüzden nübüvvet yoksa insan fıtratı eksik ve hatalıdır.

Kuşkusuz insan nefsi, onun fıtratı, yani yaratıldığı hal, iyiliği barındırdığı gibi kötülüğü de barındırır. Bunu şöyle yorumlayabiliriz: İnsanın iyiliği eymen (sağından, önünden, içinden, vicdanından, sağduyudan) kötülüğü de solundan (yusar (sol), şimal (kuzey) yada verae zahrihi/arkasından) gelir. Yani iyilik içinden gelir, kötülük ise dışından sana şeytan tarafından ilka edilir. Ne var ki fıtratın, şeytanın ilkasına karşı bir koruması yoktur. Bu yüzden nübüvvete ve şeriata ve nefis tezkiyesine ihtiyaç vardır.

İslam insandan "insan" olmasını değil, "erdemli insan" olmasını ister. Hadisi şerifte: Ben ancak ahlakın yüceliklerini tamamlamak için gönderildim" duyurulmuştur. Amaç insanı fıtratına döndürmek değil, onu daha da yukarı çıkarmaktır.