Ekonomik olarak bir Alman, Japon veya Çin mucizesinden bahsedilebilir. Peki neden bu ülkeler ekonomik mucizeler gerçekleştiriyorlar?
Bizim yerel Arapça'da cimriler için argo bir deyim var: "Yıneşşıf harahu u yekılu" (pohunu kurutup yiyor). 😆 Yani sinekten yağ çıkaran aşırı tasarrufçular için kullanılır. Bu milletler de böyle bir kültüre sahipler işte. Ee bu kültür hem halka hem de devlete etki eder. Böylece insanlar, toplumlar ve devletler kazandıklarından daha az harcadıkları için zenginleşirler.
Peki biz Türkler ve Ortadoğu'nun milletleri böyle miyizdir? Biz para olunca da harcamayı ve şatafatı severiz. Onun için zenginleşme eğilimi gösteren bizim bütçelerimiz değil, tüketim alışkanlıklarımızdır. Bizim gibilere de yine yerel Arapçamızda "cıb maksor" (kırık kuyu) denir. Kuyu yalıtılmadığı için su tutmaz.
Türkiye'nin cumhuriyetten bu yana finansal rakamlarına baktığımızda şunu görürüz. Büyüme var, ama bu büyüme yatırımlara değil, tüketim harcamalarına gidiyor. Kamu harcamaları her zaman daha çok büyüyor. Paramız olunca saraylar yapmaya başlıyoruz. Osmanlı'dan beri değişmeyen bir alışkanlığımızdır. Osmanlı dış borç olarak aldığı parayla bile saray yapmıştır.
Geçenlerde Osmanlı iktisat tarihi ile igili bir tabloda gördüm. Yükselme döneminde ve imparatorluk döneminde de devletin harcama bütçesi gelir bütçesinden fazla görünüyor. Bu bizde kalıtsal bir durum. Muhtemelen tarih öncesinden beridir böyleyiz.
Yapmamız gereken tek şey, "ayağını yorganına göre uzatmak" ve kazandığımızdan daha az harcamaktır. Bu saatten sonra böyle bir bilinç ve kültür oluşturabilir miyiz ondan da emin değilim.
0 yorum:
Yorum Gönder